ΛΙΓΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ASANA
Γράφει ο Τάσος Αντωνόπουλος Narayana
Ο βασικός λόγος για τον οποίο γράφω τα παρακάτω είναι ότι πολλοί ασκούμενοι στο μονοπάτι της raja yoga και όχι μόνο, δεν βιώνουν την διαλογιστική εμπειρία, διότι έχουν "παρανοήσει" το πώς θέτουμε το σώμα σε μια σταθερή και άνετη θέση (asana).
Στον Patanjali συναντάμε την asana ως ένα από τα οκτώ σκέλη του συστήματος του, τα οποία ο ασκούμενος χτίζει το ένα πάνω στο άλλο. Η asana είναι μόλις το τρίτο σκέλος. Πριν από αυτό βρίσκονται δέκα ουσιαστικές οδηγίες-αρχές (yamas, niyamas), ενώ κατόπιν συναντούμε την pranayama, η οποία έχει να κάνει με την επέκταση της ζώσας ουσίας (prana).
Η πρακτική της asana πολλές φορές, αν όχι τις περισσότερες, γίνεται χωρίς πρώτα να έχουμε «προσδεθεί» στα yamas -niyamas. Η εφαρμογή τους άλλωστε δεν είναι εύκολη και μονοπάτια όπως αυτό της hatha yoga, ξεκινούν κατευθείαν με την πρακτική της asana.
Είτε κάποιος ασκεί asanas από την παράδοση της hatha yoga (οι οποίες είναι ως επί το πλείστον καθιστές) είτε μόνο asanas για καθιστό διαλογισμό, υπάρχουν δύο βασικές αρχές στην asana.
Ο Patanjali στο yoga sutra 2.46 τις αποκαλύπτει:
sthira-sukhham asanam
स्थिरसुखमासनम्
Patanjali yoga sutras, sadhana-pada, 2.46
Δηλαδή η asana χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και άνεση.
Μία όμορφη ερμηνεία του παραπάνω sutra δίνει ο Swami Venkatesananda
Η στάση του σώματος κατά την πρακτική της περισυλλογής, αλλά και τις άλλες ώρες, καθώς και η στάση του νου (η στάση απέναντι στη ζωή) πρέπει να είναι σταθερή και ευχάριστη.
Swami Venkatesananda
Πράγματι όταν η asana είναι γεμάτη ευκολία, χαρά και άνεση, έρχεται η κατάσταση που μας επιτρέπει αυθόρμητα να βιώσουμε ηρεμία σε σωματικό και νοητικό επίπεδο. Με άλλα λόγια η asana ορίζεται ως μια σταθερή στάση διαποτισμένη με τη γλυκύτητα της άνεσης…
Η λέξη, «asana”, προέρχεται από τη ρίζα “as”, που υποδηλώνει, "την καθιστή στάση,”. Tο πρωταρχικό ενδιαφέρον του Patanjali ήταν να δώσει οδηγίες για την απορρόφηση στην διαλογιστική κατάσταση. Έτσι με τον όρο asana αναφερόταν στην "ποιότητα" της καθιστής θέσης διαλογισμού του ασκούμενου.
Ο όρος sthira σημαίνει "σταθερός, συμπαγής, ισχυρός, στατικός, αποφασιστικός, ακίνητος. Ετυμολογικά προκύπτει από τη ρίζα stha, που σημαίνει "να σταθείς, να είσαι σταθερός”. Είναι η ικανότητα (η οποία καλλιεργείται με υπομονή) να "κρατάς σταθερή" μια asana. Nα κρατάς το σώμα, την ενέργεια και το νου σε ισορροπία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτή η ικανότητα είναι γνωστή ως asana sthiti. Το πραγματικό asana sthiti προκύπτει όταν οι μύες δεν έχουν ένταση, δεν καταπονούνται και η αναπνοή γίνεται αργή και ρυθμική. Ο δε νους γίνεται εξαιρετικά υπομονετικός και βρίσκεται σε μόνιμη εγρήγορση, παρατηρώντας συνεχώς και παθητικά ότι συμβαίνει. Αγκιστρώνεται στην παρούσα στιγμή
Ο όρος sukha σημαίνει «καλός, γεμάτος χαρά, εύκολος, απαλός, ήπιος, χαλαρός.» Η κυριολεκτική έννοια του sukha είναι «καλός χώρος» από τη ρίζα της λέξης su (καλός) και kha (χώρος). Σε ενεργειακό επίπεδο όταν υπάρχει sukha υπάρχει αβίαστη ροή της αναπνοής και ισορροπημένη κυκλοφορία της prana. Σε νοητικό υπάρχει χαρά στο νού, αίσθηση ικανοποίησης και ευαισθησίας. Αποτελεί το θεμέλιο για την γόνιμη πρακτική του διαλογισμού.
Όπου sthira και sukhha συνυπάρχουν, υπάρχει μια κατάσταση "θετικής αδράνειας" σε κάθε επίπεδο της ύπαρξης.
Κάνοντας πρακτική...
Η πρακτική της asana «ζητά» κατά κύριο λόγο, από τον αναζητητή να αυξήσει την ευαισθησία του στις αισθήσεις και στην ζώσα ουσία (prana). Αυτό γίνεται για τον εξής απλό λόγο. Οι αισθήσεις και η ροή της prana υπάρχουν μόνο στην παρούσα στιγμή. Αυτό αποτελεί μέγιστη βοήθεια για τον αναζητητή ώστε:
- να μην ταξιδεύει στο παρελθόν
- να μην φαντάζεται το μέλλον
- να μην ανοίγει εσωτερικό διάλογο με τον νού
Ευαισθησία στις αισθήσεις και στην ζώσα ουσία σημαίνει δυνατό νευρικό σύστημα. Με την πρακτική των asana αλλά και με άλλους τρόπους ο ασκούμενος κτίζει ένα ατσάλινο και ευαίσθητο στις αισθήσεις νευρικό σύστημα. Ένα τέτοιο νευρικό σύστημα έχει την δυνατότητα να μην αντιδρά στα ερεθίσματα των αισθήσεων και του νού, ενώ χαρακτηρίζεται από μια ιδιαίτερη ευφυΐα που του παρέχει τη δυνατότατα να χρησιμοποιεί τον νόμο της ελαχίστης προσπάθειας σε σωματικό επίπεδο. Αυτό πρακτική σημαίνει ότι ο αναζητητής δεν χρησιμοποιεί περιττή μυϊκή δύναμη στους 600 μύες του σώματος.
Για ένα τέτοιο νευρικό σύστημα, το σώμα γίνεται "όμοιο" σε ευαισθησία σε δεξιά και αριστερή πλευρά.
Κάτι τέτοιο δεν είναι απλό στη πράξη, μιας και η εργασία πάνω στην καθολική αίσθηση στο σώμα φέρνει τον αναζητητή αντιμέτωπο με "μπλοκαρίσματα", τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο από την έκφραση των αναμνήσεων μας σε σωματικό και ενεργειακό επίπεδο Συνήθως η μια πλευρά του σώματος είναι πιο ευαίσθητη και άνετη, ενώ η άλλη πιο θολή. Τα προαναφερόμενα "ψυχοσωματικά" μπλοκαρίσματα είναι δε πολλές φορές επώδυνα και ο ασκούμενος καλείτε να τα παρατηρεί ατάραχος δίχως να τους δίδει μορφή και όνομα. Με την παρατεταμένη συνεχή πρακτική το σώμα γίνεται «ορατό παντού», εξωτερικά (επιδερμικά) και εσωτερικά. Η πρακτική αυτή αποτελεί βαθιά κάθαρση σε κάθε επίπεδο (suddhi).
Όπως γίνεται κατανοητό από τα παραπάνω η πρακτική της asana απαιτεί επιμελή και εντατική εργασία, αλλά με τον πιο απαλό και ντελικάτο τρόπο.
Ακολουθεί αυθόρμητα η επέκταση της ζώσας ουσίας και το "μαγικό" στάδιο της pratyahara...που αποτελεί το προαπαιτούμενο στάδιο για τη συγκέντρωση και τον διαλογισμό. Ο χώρος του νού που πριν ήταν γεμάτος σκέψεις, τώρα γεμίζει με χαρά και αγαλλίαση (ananda)...
om prem